Chi 41 tỷ đồng tái định cư vùng lũ, dân không 'mặn mà' di dời

Xã Phương Mỹ (nay là Điền Mỹ, huyện Hương Khê, tỉnh Hà Tĩnh) là vùng trũng thấp. Hàng năm vào mùa mưa lũ, nơi đây trở thành vùng rốn lũ của huyện miền núi Hương Khê. Năm 2017, UBND tỉnh Hà Tĩnh phê duyệt báo cáo nghiên cứu dự án công trình hạ tầng kỹ thuật khu dân cư nông thôn phục vụ phòng, chống ngập lũ cho người dân xã Phương Mỹ.

Dự án kỳ vọng sẽ tái định cư cho 165 hộ dân thường xuyên chịu ảnh hưởng của mưa lũ của 2 thôn Trung Thượng và Ấp Tiến, với tổng mức đầu tư 41 tỷ đồng. UBND huyện Hương Khê làm chủ đầu tư, gồm các hạng mục như xây dựng các tuyến đường, san nền, hệ thống thoát nước, điện, nhà văn hóa trung tâm. Thời gian thực hiện dự án từ năm 2017 - 2019.

Đơn vị thi công là Công ty TNHH Xây dựng Thương mại Hoàng Ngọc và Công ty CP Xây dựng Sông Ba (đều đóng tại thị trấn Hương Khê).

Theo lộ trình, ít nhất vào năm 2020 công trình phải hoàn thành để đưa người dân đến vùng tái định cư. Tuy nhiên, từ tháng 11/2020, dự án mới được triển khai do gặp phải một số vướng mắc như giải phóng mặt bằng, nguồn vốn...

Theo kế hoạch, mỗi hộ dân thuộc diện di dời sẽ được cấp 1 suất đất ở miễn phí để xây dựng nhà và các công trình phụ trợ với diện tích từ 360 - 390m2. Đến tháng 1/2023, dự án mới được bàn giao cho UBND xã Điền Mỹ, tuy nhiên chưa thực hiện việc cắm mốc, phân lô để giao đất cho các hộ dân. 

Theo tìm hiểu của PV VietNamNet, nhiều hộ dân không "mặn mà" nhận đất tái định cư. Hiện chỉ có 15 hộ dân đủ điều kiện cấp đất và mới có 8 hộ dân nộp hồ sơ.

Không chấp nhận chuyển đổi đất

Ông Ngô Xuân Giáp (trú thôn Trung Tiến) cho biết, vào mùa lũ lớn, khu vực gia đình ông sinh sống bị ngập lụt rất sâu, buộc phải di dời tài sản và di tản lên khu vực cao hơn để đảm bảo an toàn. 

"Gia đình tôi có 6 khẩu, gồm vợ chồng và 4 đứa con. Nếu lên vị trí mới thì không có vườn tược. Và việc buộc phải chuyển đổi mảnh đất rộng 1.000m2 đang ở sang đất trồng cây lâu năm thì tôi không đồng ý. Nhà nước chỉ cấp đất, còn chi phí di dời, xây dựng nhà ở dân phải tự bỏ tiền thì không đủ kinh phí", ông Giáp nói đồng thời mong muốn vẫn giữ lại mảnh vườn và ngôi nhà dưới này, cùng với cấp đất ở khu tái định cư để làm chòi tránh lũ nhưng không được chấp thuận.

Một người dân khác cho hay, vì ông đã xây nhà kiên cố trong khi khu vực trên đó chưa có nước, lại từng là vùng đất nghĩa trang nên gia đình chưa nộp đơn. Chưa kể, nếu lên đó, phải xây nhà theo phương án 3 cứng (mái cứng, khung cứng và nền cứng) thì lấy tiền đâu ra để xây dựng.

Ông Trần Tiến Chương, Chủ tịch UBND xã Điền Mỹ cho biết, trước khi xây dựng khu tái định cư, UBND huyện đã phối hợp với xã giải phóng mặt bằng, thực hiện di dời hàng chục ngôi mộ. Sau khi bàn giao mặt bằng cho xã, đơn vị đã nhiều lần họp dân nhưng hiện vẫn đang gặp khó khăn trong quá trình xét duyệt các hộ đủ điều kiện.

Theo ông Chương, hiện công tác phân lô cắm mốc để giao đất cho dân chưa triển khai được. Hơn nữa nhiều hộ đăng ký cấp đất nhưng thực chất mới có 15 hộ đủ điều kiện.

Dân đã xây nhà kiên cố vì dự án chậm triển khai

Trả lời câu hỏi trước khi thành lập dự án, chủ đầu tư có tham vấn ý kiến của người dân hay không, Chủ tịch UBND xã Điền Mỹ cho biết theo hồ sơ khi ông chuyển về công tác thì đã tham khảo ý kiến của dân.

Ông Chương thừa nhận, hiện đa số các hộ đã xây dựng nhà ở kiên cố vượt lũ từ 500-700 triệu đồng, nếu lên chỗ mới phải bỏ lại thì các hộ không đồng ý. Ngoài ra, dân cũng không đồng ý chuyển đất họ đang ở sang đất trồng cây lâu năm. 

"Bà con mong muốn giữ lại ngôi nhà cũ, xin cấp thêm một hoặc hai suất đất để sau này tách hộ cho con cái nhưng như vậy trái với mục tiêu của dự án", ông Chương nói thêm.

Ông Phan Kỳ, Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Khê cho biết, dự án được triển khai trên cơ sở đề xuất theo nhu cầu của người dân. Thời điểm thực hiện dự án rất nhiều hộ dân đủ điều kiện, song sau khi dự án triển khai xong thì người dân đã xây dựng nhà ở kiên cố trên đất cũ.

"Danh sách hộ dân đăng ký thường xuyên biến động, lúc đầu 67 hộ đủ điều kiện, giờ giảm xuống còn 15 hộ nhưng hiện mới chỉ có 8 hộ nộp hồ sơ lên, tuy nhiên hồ sơ lại thiếu rất nhiều. Quá trình chờ nguồn để thực hiện dự án khá lâu, đến lúc có nguồn xây dựng xong mặt bằng thì các hộ dân lại xây nhà kiên cố rồi, giờ để đập bỏ rất khó, trong khi dự án không hỗ trợ chi phí xây dựng, di dời nhà ở. Thời gian tới nếu không xét duyệt được các hộ đủ điều kiện như kế hoạch thì huyện sẽ xin chủ trương mở rộng đối tượng", ông Phan Kỳ nói.

Về vấn đề nước sinh hoạt và xuất hiện các vết sạt lở, Phó Chủ tịch UBND huyện Hương Khê cho biết, đã tìm được vị trí có nước, đường ống đã có sẵn, đợi dân di dời lên rồi mới khoan giếng tập trung.

"Trước đây huyện đã xử lý một số khu vực có dấu hiệu sạt lở. Còn sau này nếu sạt lở thì sẽ có phương án xử lý", ông Kỳ nói thêm.