Đại biểu Quốc hội đề nghị vận hành linh hoạt giá xăng dầu

Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Đức Hải chiều 11/11 điều hành phiên thảo luận ở hội trường dự án Luật Giá (sửa đổi), vấn đề giá xăng dầu và Qũy bình ổn giá xăng dầu được nhiều ĐBQH quan tâm, tranh luận.

ĐB Đỗ Ngọc Thịnh (Khánh Hòa) đặt vấn đề từ đầu tháng 10 đến nay, tình trạng đứt gãy nguồn cung, khan hiếm xăng dầu xảy ra trên diện rộng, không hiếm gặp hình ảnh các cây xăng đóng cửa, người dân xếp hàng dài chờ đến lượt mua.

"Vậy không rõ vai trò của Quỹ bình ổn giá xăng dầu ở đâu, liệu có nên duy trì quỹ này nữa không? Nên chăng đã đến lúc phải thay đổi cơ chế Quỹ bình ổn giá bằng các công cụ điều tiết giá khác hiệu quả hơn để giá cả hàng hóa vận hành theo quy luật của thị trường?", ĐB Thịnh nêu.

Theo ĐB, vấn đề này cần được liên Bộ Tài chính, Công Thương cân nhắc một cách thận trọng. Vì vậy, ĐB Đỗ Ngọc Thịnh cho rằng, việc quy định lập quỹ bình ổn giá thành một điều luật riêng tại dự thảo Điều 22 là có thể không phù hợp.

ĐB Phạm Văn Hòa (Đồng Tháp) đánh giá bình ổn giá rất quan trọng giúp đảm bảo hàng hoá lưu thông, tuy nhiên, cũng cần quan tâm đến cung - cầu, hạn chế “bao cấp bù lỗ, bù giá”, mà cần linh hoạt khung giá phù hợp thị trường.

Với Quỹ bình ổn giá xăng dầu, ĐB tỉnh Đồng Tháp đề nghị không tiếp tục duy trì, ông cho rằng quỹ này không nằm trong cân đối ngân sách nhà nước, nguồn hình thành được trích lập thông qua giá mua, do người tiêu dùng chi trả (hiện 300 đồng một lít), lại giao doanh nghiệp quản lý, quyết định. Điều này, khiến người tiêu dùng không tiếp cận được thông tin sử dụng, nên rất bất cập, nghi ngờ có thể gian dối.

Ông cho rằng, giá xăng dầu trong nước đã liên thông với giá thế giới, nên theo cơ chế thị trường sẽ hợp lý hơn. Trường hợp thật cần thiết, nhà nước sẽ điều tiết giá xăng dầu bằng công cụ khác như thuế, phí và hỗ trợ khác cho đối tượng yếu thế.

Bình ổn giá cũng cần rõ về điều hoà sản xuất trong thời gian nhất định, tránh tuỳ tiện, không hiệu quả, thiệt hại kép với cả người dân và doanh nghiệp, thậm chí cả nhà nước. Danh mục hàng hóa bình ổn giá cần đưa vào luật quy định với tiêu chí cụ thể, để tránh lạm dụng đại trà.

Bày tỏ cơ bản nhất trí với sự cần thiết sửa đổi Luật Giá, ĐB Trịnh Xuân An (Đồng Nai) cho rằng trong hoạt động điều hành giá, cần bám sát các nguyên tắc cơ bản để đảm bảo hài hòa lợi ích giữa doanh nghiệp, người dân và các bên liên quan. 

Đối với nội dung về bình ổn giá, đặc biệt là bình ổn giá xăng dầu, đại biểu cho rằng chỉ nên can thiệp vào thị trường ở một vài thời điểm nhất định, cần có sự điều chỉnh phù hợp để đảm bảo ổn định thị trường, đồng thời cũng hài hòa lợi ích của các doanh nghiệp.

Ông An cũng không đồng tình với việc tiếp tục duy trì Quỹ bình ổn giá xăng dầu và cho rằng Quỹ bình ổn giá không phải là một biện pháp để bình ổn giá, dự thảo luật cần nghiên cứu kỹ.

ĐB đề nghị làm rõ nội dung Quỹ bình ổn giá xăng dầu là “bước đệm” để bình ổn giá xăng dầu, đồng thời đề nghị sử dụng linh hoạt nhiều công cụ khác trong bình ổn giá.

Giải trình về vấn đề này, Bộ trưởng Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết đã lấy ý kiến các bộ, ngành, trong đó có Bộ Công Thương và đề nghị giữ quỹ này. Bởi, giá xăng dầu tăng lên sẽ ảnh hưởng tới đời sống nhân dân, ảnh hưởng sản xuất kinh doanh, kinh tế vĩ mô. Việc giữ quỹ này giúp "giảm sốc từ từ".

Bộ trưởng cho biết, có 5 công cụ để điều chỉnh giá xăng dầu, đó là thuế, chi phí định mức, nguồn cung, thông qua cấp phép và Quỹ bình ổn giá xăng dầu. Càng nhiều công cụ thì đảm bảo điều chỉnh, giảm sốc giá xăng dầu phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội, ổn định sản xuất kinh doanh, cuộc sống người dân là điều rất cần thiết.

"Nếu chúng ta buông ra cho thị trường, không có bàn tay của nhà nước thì giống như buông tay, bỏ một bàn tay", ông Phớc nói và tiếp tục đề nghị Quốc hội cho giữ Quỹ bình ổn giá xăng dầu.