Hối lộ kiểm toán dưới 2 triệu có thể bị phạt 10 - 20 triệu đồng

Báo cáo tóm tắt dự thảo, Tổng kiểm toán Nhà nước Ngô Văn Tuấn cho biết, cá nhân, tổ chức vi phạm phải chịu một trong các hình thức xử phạt hành chính gồm phạt cảnh cáo hoặc phạt tiền (đến 50 triệu đồng đối với cá nhân và đến 100 triệu đồng đối với tổ chức). 

Bên cạnh việc áp dụng các hình thức xử phạt hành chính để răn đe còn áp dụng các biện pháp nhất định nhằm khắc phục hậu quả. 

Vẫn còn tư tưởng phạt cho tồn tại, thiếu răn đe 

Đi vào cụ thể, dự thảo pháp lệnh quy định 7 điều (từ Điều 8 đến Điều 14), chia thành 7 nhóm loại hành vi vi phạm (là các hành vi phổ biến, xảy ra thường xuyên trên thực tế) tương ứng với đó là hình thức, mức phạt tiền và các biện pháp khắc phục hậu quả cụ thể.

Trong đó, phạt từ 10 triệu -  20 triệu đồng đối với hành vi không ký biên bản kiểm toán theo quy định của Tổng Kiểm toán Nhà nước; từ 20 triệu – 40 triệu đồng đối với hành vi không chấp hành quyết định kiểm toán.

Đối với hành vi mua chuộc, hối lộ Trưởng Đoàn kiểm toán, Phó trưởng Đoàn kiểm toán, Tổ trưởng Tổ kiểm toán, thành viên Đoàn kiểm toán; cản trở công việc của Kiểm toán Nhà nước sẽ bị phạt tiền từ 10 triệu - 20 triệu đồng. 

Mức phạt này được áp dụng cụ thể với các hành vi cụ thể: Mua chuộc, hối lộ tiền, tài sản, lợi ích vật chất khác trị giá dưới 2 triệu đồng cho Trưởng Đoàn kiểm toán, Phó trưởng Đoàn kiểm toán, Tổ trưởng Tổ kiểm toán, thành viên Đoàn kiểm toán; Cản trở công việc của Kiểm toán Nhà nước và Kiểm toán viên Nhà nước.

Ngoài ra, dự thảo cũng quy định phạt tiền từ 20 triệu – 30 triệu đồng đối với hành vi che giấu hành vi vi phạm pháp luật về tài chính công, tài sản công; 30 triệu đến 50 triệu đồng đối với hành vi can thiệp trái pháp luật vào hoạt động kiểm toán, kết quả kiểm toán của Kiểm toán Nhà nước, Đoàn kiểm toán, Tổ kiểm toán, thành viên Đoàn kiểm toán.

Dự thảo cũng quy định phạt tiền từ 5 triệu – 10 triệu đồng đối với hành vi chậm gửi báo cáo bằng văn bản về kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán cho Kiểm toán Nhà nước đến 30 ngày so với thời hạn yêu cầu của Kiểm toán Nhà nước tại báo cáo kiểm toán.

Đồng thời phạt tiền từ 10 triệu – 20 triệu đồng đối với một trong các hành vi: Thực hiện không đầy đủ một trong những kiến nghị của Kiểm toán Nhà nước trong khi có điều kiện thi hành; chậm gửi báo cáo bằng văn bản về kết quả thực hiện kết luận, kiến nghị kiểm toán cho Kiểm toán Nhà nước từ trên 30 - 60 ngày so với thời hạn yêu cầu…

Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga đề nghị làm rõ hai hành vi: Phạt tiền 20-30 triệu về hành vi không cung cấp thông tin tài liệu; phạt 30-50 triệu về hành vi từ chối cung cấp thông tin tài liệu. 

“Phải làm rõ sự khác nhau giữa hai hành vi này, vì sao hành vi không cung cấp thông tin lại phạt thấp hơn việc từ chối cung cấp thông tin?”, bà Nga đặt vấn đề.

Tổng thư ký Quốc hội Bùi Văn Cường cho rằng, quy định về áp dụng biện pháp khắc phục hậu quả theo dự thảo chỉ áp dụng với một số hành vi, như từ chối gửi báo cáo; không cung cấp hoặc từ chối cung cấp thông tin, tài liệu; không trả lời hoặc từ chối trả lời, giải trình… 

Dẫn điều 3 Luật xử lý vi phạm hành chính, một hành vi vi phạm hành chính chỉ bị xử lý một lần, ông Cường cho rằng, như dự thảo pháp lệnh quy định thì cơ quan ra quyết định xử phạt, người vi phạm nộp phạt là xong và họ không có trách nhiệm phải gửi báo cáo, phải trả lời hay cung cấp thông tin… 

“Đây chính là việc phạt cho tồn tại, không hợp lý, thiếu răn đe và tạo kẽ hở để cá nhân, tổ chức không cung cấp thông tin, nhằm che đậy vi phạm khác”, Tổng Thư ký Quốc hội lưu ý và đề nghị bổ sung biện pháp khắc phục hậu quả phù hợp với từng hành vi.

Hối lộ qua trung gian thì xử lý thế nào?

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ cũng lưu ý cần làm rõ phạm vi quy định, xử phạt ai, cái nào bị xử phạt theo quy định của Pháp lệnh này, cái nào là hành vi vi phạm bị xử lý theo quy định của Luật Xử lý vi phạm hành chính bình thường, cái nào bị xử lý theo quy định của Luật cán bộ, công chức… 

Chủ tịch Quốc hội lưu ý, quy định mà không làm được, anh em lúng túng không vận hành được “thì cũng gay”.

“Ngày xưa tôi đã gặp rồi, có những người dứt khoát không ký biên bản, không ký báo cáo. Hỏi vì sao không ký thì người ta bảo không đồng ý với báo cáo nên không ký. Bảo anh ký vào đây nhưng không nói gì thêm thì làm sao mà ký được, bút sa gà chết”, Chủ tịch Quốc hội kể.

Ông cho rằng, nếu có bảo lưu thì người bị kiểm toán sẽ ký theo kiểu xác nhận có cuộc làm việc này, đồng ý với điểm nào, bảo lưu ý kiến điểm nào… 

Theo Chủ tịch Quốc hội, như vậy mới ngang bằng cả về quyền và trách nhiệm, chứ đến lúc kiểm toán “đè người ta ra phạt, bảo ký vào đây không được nói gì thêm thì làm sao ký được”.

“Có lần tôi chỉ đạo nghiên cứu hồ sơ giúp cho việc xây dựng kiểm toán một dự án đường bộ cao tốc. Anh em đi về báo cáo là chịu chết, bất lực. Tôi nói anh cứ gửi yêu cầu cho người ta. Lần thứ 2 tôi cũng đề nghị nhắc lại yêu cầu như lần 1 và gửi cho Bộ trưởng Bộ có đơn vị này để biết mà chỉ đạo nhưng cũng không được. 

Gửi văn bản lần 3 và nêu nêu rõ: Kiểm toán đã nhắc 2 lần rồi, quý cơ quan không gửi, không cung cấp. Tôi nhắc lại lần thứ 3 và gửi cả Tổng kiểm toán Nhà nước, khi đó văn bản mới phát đi buổi sáng, chiều họ đã gửi ngay”, Chủ tịch Quốc hội nêu thực tế thời kỳ ông làm Tổng kiểm toán nhà nước.

Ông kể tiếp về việc cung cấp tài liệu, có nơi lấy lý do “tuyệt mật” để không cung cấp: “Anh em về báo cáo botay.com rồi, tôi nói không được. Nếu anh nói không được thì anh ký vào ghi rõ cho tôi: tài liệu này tuyệt mật nên tôi không cung cấp và ký vào đó. Nhưng chả ai dám ký cả, cuối cùng vẫn phải gửi báo cáo”.

Về hành vi hối lộ, mua chuộc, Chủ tịch Quốc hội nêu thực tế có vấn đề là không hối lộ, mua chuộc trực tiếp mà qua trung gian. Như vậy lỗi đã có nhưng người nhận khoản tiền hối lộ, mua chuộc này thì chưa. Tức là bước từ trung gian đến người bị tác động thì chưa. “Trường hợp này có xử lý không và xử lý thế nào dự thảo quy định chưa rõ, sau này rất khó khả thi”, Chủ tịch Quốc hội lưu ý.

Kết luận nội dung này, Phó Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Khắc Định cho biết, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tán thành về nguyên tắc, giao Kiểm toán nhà nước và Ủy ban Pháp luật bổ sung, hoàn thiện hồ sơ, trình Uỷ ban Thường vụ Quốc hội rà soát và trình Chủ tịch Quốc hội xem xét, ký ban hành trong tháng 2 và có hiệu lực từ 1/5 tới.