Lỡ xây nhà trên đất bỏ hoang: Có bị buộc tháo dỡ không?

Anh Lê Minh Thắng (35 tuổi, ở xã Suối Hai, Hà Nội) hỏi: Tôi xây nhà bị lấn sang phần đất bỏ hoang (khu đất chưa được cấp sổ cho ai) do sai sót khi xác định ranh. Vậy trường hợp này có bị xử lý và buộc tháo dỡ không?

Luật sư Vũ Anh Tuấn (Văn phòng Luật sư Trung Hòa, Hà Nội) trả lời: Đất đang để trống, không có cá nhân, tổ chức nào chứng minh được quyền sử dụng hợp pháp, không có tên trong hồ sơ địa chính và chưa được cấp Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất thì được xem là đất chưa sử dụng.

Căn cứ theo Điều 221 Luật Đất đai 2024, đất chưa sử dụng được quản lý như sau: Ủy ban nhân dân cấp xã có trách nhiệm quản lý, bảo vệ đất chưa sử dụng tại địa phương, đăng ký vào hồ sơ địa chính và báo cáo Ủy ban nhân dân cấp trên trực tiếp về tình hình quản lý, khai thác quỹ đất chưa sử dụng...

Hành vi lấn sang đất bỏ hoang được xác định là chiếm đất

Theo luật sư, khoản 9, Điều 3 Luật Đất đai 2024 quy định: “Chiếm đất là việc sử dụng đất do Nhà nước đã quản lý mà chưa được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cho phép hoặc sử dụng đất của người sử dụng đất hợp pháp khác mà chưa được người đó cho phép”.

Như vậy, việc ông tự ý xây dựng và lấn sang phần đất đang do Nhà nước quản lý đất chưa sử dụng được xác định là hành vi chiếm đất trái pháp luật.

Công trình xây dựng lấn chiếm đất công sẽ bị buộc phá dỡ

Cũng theo luật sư, Điểm đ, khoản 1, Điều 118 Luật Xây dựng 2014 (được sửa đổi bởi Luật Xây dựng 2020) quy định: “Công trình xây dựng lấn chiếm đất công, đất thuộc quyền sử dụng hợp pháp của tổ chức, cá nhân; công trình xây dựng sai với thiết kế xây dựng được phê duyệt đối với trường hợp được miễn giấy phép xây dựng”.

Như vậy, các công trình xây dựng lấn sang đất công, đất Nhà nước quản lý hoặc đất thuộc quyền hợp pháp của người khác đều thuộc trường hợp bị cưỡng chế tháo dỡ.

Căn cứ các quy định nêu trên, dù ông xây dựng trên phần đất “bỏ hoang”, nhưng thực chất đó là đất chưa sử dụng do Nhà nước quản lý, nên hành vi này vẫn bị xem là chiếm đất.

Do đó, phần công trình xây dựng lấn sang đất chưa sử dụng sẽ bị buộc phá dỡ theo quy định của pháp luật, đồng thời ông có thể bị xử phạt vi phạm hành chính về đất đai và trật tự xây dựng.